To moje drugie spotkanie z parą autorów Danielem Koziarskim i Wojciechem Obremskim. Jakiś czas temu z ogromnym zainteresowaniem przeczytałem ich pozycję zatytułowaną Od Nerwosolka do Yansa. 50 komiksów z czasów PRL-u, które musisz przeczytać przed śmiercią. Tym razem w moje ręce trafiła książka Zatrzymane w kadrze. Komiksowi twórcy z czasów PRL — rozmowy i wspomnienia.

Nie powiem nic nowego, gdy stwierdzę, że autorzy to wybitni znawcy realiów związanych z tego typu literaturą. Daniel Koziarski jest prawnikiem i prozaikiem, ale tworzy również serie komiksowe Kapitan Szpic czy Piraci z Wysp Szczęśliwych. Wojciech Obremski jest dziennikarzem, rzecznikiem prasowym starosty słubickiego, publicystą. Razem z panem Koziarskim stworzyli dwie bardzo istotne książki dotyczące komiksu w Polsce, które przeczytałem z ogromną przyjemnością.

Książka pięknie wydana w twardej oprawie, szyta, to ogromna zaleta, ponieważ, po pierwsze: nie zaginają się rogi okładki przy czytaniu, po drugie: żywotność lektury jest spora, można ją kartkować wiele razy i wracać do tekstu, nie przejmując się, że wolumin się rozklei, czy rozpadnie. Na okładce wydanej w zielonej tonacji widzimy zatrzymane w kadrze przedruki z komiksów.

Tym razem autorzy skupili się na rozmowach z Mistrzami Komiksu. Są to rysownicy, scenarzyści, ale też najbliżsi powyższych, ponieważ część twórców komiksów już niestety nie żyje. Wywiady te przeprowadzili na potrzeby niniejszej lektury bądź we wcześniejszych latach.

Na ponad 300 stronach poznacie najważniejszych twórców komiksu w Polsce w epoce, która wielu młodym czytelnikom jest obca, nieznana, ewentualnie wspominana przez rodziców czy dziadków. Właśnie wtedy powstawały pierwsze komiksy. Z kim rozmawiają autorzy? No właśnie, to jest bardzo ciekawe pytanie, bo laicy znają zapewne sporo tytułów, serii komiksowych, ale jak to jest z rysownikami i ze scenarzystami? Jak się nazywają? Kto z kim współpracował? Czy jesteście w stanie ich wymienić? Pewnie tylko fani komiksów szybko odpowiedzą na to pytanie. Książkę polecam jednak wszystkim. To kawał znakomitej pracy panów Koziarskiego i Obremskiego, którą mogę ocenić bardzo wysoko. Ciekawie zadawane pytania podczas wywiadów, czasem zaskakujące odpowiedzi.

Nie lada gratka dla fanów, ale też znakomita lektura dla wszystkich tych, którzy uwielbiają literaturę polską z każdej dziedziny. Ja jestem zachwycony. Ba! Wyczytałem, że jeden z autorów, rysowników chodził do tej samej szkoły, co ja! Do Zespołu Szkół Poligraficznych (na pewno chodzi o szkołę w Warszawie?). Oczywiście tylko to nas łączy, ponieważ nigdy nie umiałem rysować...

Dzięki autorom miałam możliwość przypomnieć sobie, że istniało coś takiego jak „komiks”. Przypomnieli genezę i historię komiksu i zachęcili do sięgnięcia po tę formę twórczości. A teraz, panowie wracają, z nowym tytułem Zatrzymane w kadrze. To jakby ciąg dalszy dziejów komiksu, ale teraz spotykamy się z ich kultowymi twórcami.
Autorzy starają się przybliżyć nam sylwetki osób związanych z tworzeniem komiksów na przestrzeni wielu lat. Są to autorzy tekstów, rysunków, osoby, dla których praca przy tworzeniu komiksów była całym życiem. Z pasją oddawali się tej pracy i znakomite tego efekty mogliśmy dotknąć sami.
Książka składa się z wielu rozmów, głównie z osobami bliskimi twórców komiksów, gdyż autorów w większości nie ma już z nami. Dzieci, rodzeństwo czy znajomi przybliżają nam swoich bliskich, opowiadają, czym dla nich była ta praca, co ich radowało, a co smuciło. Dowiemy się też, czy tworzyli z przymusu czy pasji. Dzięki tym wywiadom poznajemy ich bliżej, odkrywamy nieznane fakty z ich życia, takie nieznane nikomu perełki. Rąbek tajemnicy o każdym z nich gdzieś się wydostał i przemieszcza teraz w przestrzeni publicznej. Kto coś więcej o nich usłyszy, ten może się zaliczać do grona szczęśliwców.
W lekturze znajdziemy wiele ciekawych fragmentów najbardziej znanych, ale nie tylko, komiksów. Kolorowe i barwne, proste i surowe, czarno-białe i szkicowane ołówkiem. Każdy z nich jest indywidualny, każdy na miarę i wyobrażenie jego autora. Każda technika zachwyca bądź odrzuca i sprawia, że komiksy znów są na naszych ustach, znów powróciły z zapomnienia. Spróbujmy młodemu pokoleniu przybliżyć tę formę literacką, mam trochę odczucia, że nie znają jej za bardzo.
Znakomita pozycja, którą warto mieć i sięgać do niej co jakiś czas. Można z powodzeniem przenieść się w błogą przeszłość, na chwilę zapomnieć o dniu dzisiejszym i razem z bohaterami komiksów przeżywać świetne przygody.
Książka jest pięknie wydana, w twardej i zszytej oprawie. Jestem przekonana, że każdy chciałby ją mieć w swojej domowej biblioteczce. Ale czy coś stoi ku temu na przeszkodzie? To marzenie, której w każdej chwili jest dla każdego do spełnienia.
Nie pozwólmy, aby świat zapomniał o komiksach i ich kultowych twórcach, w naszej historii literackiej rozrywki odcisnęli piętno i warto to kultywować.
Zatrzymane w kadrze to czas na wspomnienia, na chwilę refleksji i zainteresowanie się czymś, co już dzisiaj jest zapomniane – ciekawymi, zabawnymi i kreślonymi ręką artysty – rysownika, komiksami.