Już od dawna nie miałam okazji przeczytać żadnej polskiej książki. Nie wiem czy była to kwestia przypadku czy też mojego podświadomego unikania ich po rozczarowaniu "Domem nad rozlewiskiem". Na szczęście tą złą passę przerwała lektura "Skazy". Na taką książkę czekałam od dawna. Taką, która wreszcie pokaże mi jak dobra, wciągająca i niczym nie odbiegająca od standardów anglosaskich może być literatura polska. I właśnie taką pozycją okazała się być powieść pióra Zofii Borowskiej-Wyrwa.

Akcja "Skazy" rozpoczyna się około miesiąc przed wybuchem II wojny światowej. Wtedy to poznajemy dwie w żaden sposób niepowiązane ze sobą rodziny i to na zmianę z ich punktów widzenia obserwujemy toczącą się akcję. Pierwsza z nich to mieszkające w Warszawie młode małżeństwo Stefana i Magdy Sobańskich. On jest nie do końca wiernym oficerem, a ona piękną i usilnie próbującą zajść w ciążę kobietą. Druga to niemiecka rodzina Neugebauerów. Arnold, głowa rodziny, od lat skrywa przed swoimi bezkrytycznie wielbiącymi Hitlera dziećmi sekret. W ich żyłach nie płynie czysta, aryjska krew. Zawiera ona bowiem tytułową skazę, domieszkę krwi żydowskiej. Kiedy wybucha wojna rodziny zostają rozdzielone. Stefan trafia na front, a jego żona wyjeżdża na wieś. Arnold jest natomiast zmuszony do pełnienia służby na polskiej prowincji. Dopiero po przyjeździe na miejsce odkrywa, że przydzielono mu nadzór nad rodzinnym miastem jego żydowskiej babki, w którym cały czas być może miesza jego daleka rodzina. Wiele tak skrzętnie skrywanych przez lata sekretów już niebawem ujrzy światło dzienne... Ścieżki bohaterów krzyżują się, a oni sami przekonują się na własnej skórze o jak destrukcyjny wpływ na człowieka może mieć wojna. Jednak odkrywają także siłę jaką może dawać wzajemna miłość, przyjaźń i zaufanie.

"Skaza" to książka wielowątkowa. Autorka podejmuje w niej przeróżne zagadnienia, od pierwszej, młodzieńczej miłości poczynając, a na okrucieństwie wojny kończąc. Bardzo podobało mi się to, że powieść ukazuje wiele punktów widzenia na wojnę. Nie każdy Niemiec był zły, tak samo jak nie każdy Polak był wzorem cnót. Także bohaterowie już od pierwszej strony przypadli mi do gustu. Są oni wyrazistymi i naprawdę autentycznymi postaciami, co zawsze bardzo sobie cenię podczas lektury.
Książkę tą czyta się bardzo płynnie i przyjemnie, a akcja toczy się wartko i jest naprawdę wciągająca. Pochłonęłam ją w zaledwie dwa dni, ale na pewno jeszcze do niej wrócę, żeby przeczytać ją na spokojnie i jeszcze raz wszystko sobie przemyśleć i ułożyć.

Powieść ta zachęciła mnie do sięgnięcia po inne polskie książki. Mam także nadzieję, że na rynku już wkrótce pojawią się kolejne dzieła tej autorki. Już teraz wiem, że na pewno z przyjemnością po nie sięgnę. A książkę tą naprawdę szczerze polecam. Zdecydowanie warto ją przeczytać!!

Ocena: 6-/6

Po raz pierwszy spotkałam się z twórczością Zofii Borowskiej-Wyrwy i z niemałymi obawami podchodziłam do powieści, która wyszła spod jej pióra a mianowicie „Skazy”. Literatura wojenna jest bowiem niezwykle trudnym tematem, ponieważ dotyczy bardzo osobistych przeżyć, często tragicznych wydarzeń, których ślady i piętno do dziś nosi w sobie wielu ludzi. Jednak już na wstępie muszę zaznaczyć, że autorka świetnie sobie z tym poradziła konstruując powieść, która na długo zapadnie w pamięci i do której będzie się wracać wielokrotnie.

Akcja książki rozgrywa się dwutorowo. Na przemian poznajemy losy polskiego małżeństwa, Magdy i majora Stefana Sobańskich oraz rodzinę Neugebauer’ów żyjących w Niemczech. Każdy z nich ma swoje problemy, Magda bowiem nie może zajść w upragnioną ciążę a Arnold Neugebauer, w żyłach którego płynie żydowska krew, musi patrzeć jak jego dzieci z nienawiścią i pogardą odnoszą się do innych narodów. Sam oczywiście też jest członkiem partii nazistowskiej, czuje się Niemcem, ale w głębi duszy nie chce wojny i nie zgadza się z pogromem Żydów. Życie Arnolda naznaczyło go piętnem i z góry narzuciło trudną do pokonania drogę. Rozdarty między życiem rodzinnym, społecznym zdominowanym przez niemiecki system a świadomością swojego pochodzenia czuje się „przygnębiony” i cierpi z tego powodu. Na domiar złego jego syn Johann, nieznający pochodzenia swojego ojca, pragnie wstąpić w szeregi żołnierzy III Rzeszy i toczyć zaciętą walkę także ze swoimi przodkami, bo przecież płynie w nim żydowska krew.... Magda Sobańska natomiast za namową męża wyjeżdża na wieś, gdzie jest bezpieczniej i gdzie zaprzyjeźnia się z żydowskim małżeństwem oczekującym potomka. Wybucha wojna, która zabiera wiele istnień ludzkich, niszczy budynki i marzenia o spokojnym życiu, zmienia system wartości, każe podejmować często bardzo trudne decyzje...

W powieści tej jesteśmy świadkami dramatu rozgrywającego się po obu stronach barykady. Wszystko jest względne i w tej lekturze świetnie to zostało ukazane. Każdy z bohaterów przekonany o słuszności swego postępowania, pełen nadziei i wiary w słuszność drogi jaką objął nie widzi jak tragiczne mogą być podjęte decyzje i jak bardzo przeszłość może rzutować na ich życie. Los jednak szykuje dla głównych bohaterów jeszcze kilka niespodzianek. Jak potoczą się losy Magdy, majora, Johanna i ich bliskich ? Co się wydarzy i jaki będzie miało wpływa na ich życie? Nie będę zdradzać szczegółów, abyście mogli tak jak ja zanurzyć się w tę świetną książkę, odkryć jej tajemnice i całe bogactwo jakie niesie ze sobą.

„Skaza” jest książką wielowątkową, podejmuje bowiem całą paletę zagadnień, od pierwszej młodzieńczej miłości, kształtowania się światopoglądu młodego człowieka, przez sytuację polityczną w ówczesnych latach, aż po wpływ wojny na psychikę i losy ludzi. To zaledwie kilka kwestii poruszanych w tej książce. Celowo wiele tematów nie poruszam w swej recenzji, aby czytelnik mógł sam na sam się z nimi zmierzyć.

Książkę czyta się bardzo dobrze, mimo niektórych archaicznych wyrazów, co było celowym zabiegiem mającym przybliżyć nam dawniejsze czasy. Pisane żywym, soczystym językiem opisy otaczającego świata jak i odczuwanych przez bohaterów emocji i rozterek stworzyły niezwykły klimat, który nawet po zakończeniu książki jeszcze przez długi czas mnie nie opuszczał.

Przeczytałam ją jednym tchem i może dlatego wywarła ona na mnie tak ogromne wrażenie, którego niestety nie jestem w stanie wyrazić słowami. Może gdybym robiła pauzy a czytanie rozłożyła na kilka dni, nie zakorzeniłaby się we mnie tak głęboko... Mimo to cieszę się, bo świadczy to tylko o tym, że książka spełniła swoją funkcję – pobudziła wyobraźnię, wycisnęła łzy, zmusiła do refleksji, potrząsnęła, przypomniała o tym co ważne ... Piękna, wzruszająca powieść, którą warto przeczytać!